دسته: مدیریت هدف این پژوهش ارزیابی اثربخشی دورههای اقدام پژوهی سازمان آموزش پرورش استان خوزستان با استفاده از سه سطح الگوی کرک پاتریک است در سطح اول الگو؛ (بازتاب) دو هدف برای بررسی سطح رضایت فراگیران از جنبه های دخیل در دوره اقدام پژوهی مد نظر قرار گرفت 1) بررسی سطح كیفی محتوا و مدیریت دوره و 2) بررسی سطح كیفی مدرس دوره؛ در این سطح با استفاده از فرم ه
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
ارزیابی اثربخشی دوره های اقدام پژوهی سازمان آموزش پرورش استان خوزستان با استفاده از الگوی کرک پاتریک
در سطح اول الگو؛ (بازتاب) دو هدف برای بررسی سطح رضایت فراگیران از جنبه های دخیل در دوره اقدام پژوهی مد نظر قرار گرفت: 1) بررسی سطح كیفی محتوا و مدیریت دوره و 2) بررسی سطح كیفی مدرس دوره؛ در این سطح با استفاده از فرم های مجزا برای هر یك از این دو هدف، داده ها جمع آوری شد. در سطح دوم الگو(یادگیری) ، نیز دو هدف دنبال شد:1) بررسی سطح یادگیری فراگیران از محتوای دوره اقدام پژوهی (دانش كسب شده) 2) بررسی سطح كیفی طرح های عملیِ اقدام پژوهیِ فراگیران(مهارت كسب شده) . در سطح سوم الگو (رفتار) با توجه به یافته جیلی[1] در مورد اثرات شرکت در دورههای اقدام پژوهی سه متغیر 1) روحیه تغییر پذیری مفید و مؤثر فراگیران (انعطاف پذیری) 2) استفاده از روشهای متنوع تدریس و 3) دانش حرفه ای در زمینه تدریس در شرکت کنندگان در این دوره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج در سطح اول الگو حاكی از سطح مطلوب محتوا و مدیریت دورهها و مدرس دورهها از دید فراگیران دورهها دارد اما در سطح دوم الگو، ارزیابی از دانش و مهارت فراگیران نشان از سطح مطلوب یادگیری (دانش اقدام پژوهی) و نیز كیفیت مطلوب طرح های اقدام پژوهی فراگیران(مهارت) ندارد. در سطح سوم الگو نیز مقایسه دو گروه شركت نموده در دوره های اقدام پژوهی و گروه شركت ننموده در متغیرهای مورد بررسی نشان داد که بین دو گروه تفاوتی وجود ندارد.
نظام های آموزشی برای بهبود فعالیت های خود نیازمند پژوهش و بررسی مداوم هستند و این امر برای نظام آموزشی کشورِ ما که درگیر انبوهی از مسائل و مشکلات است{1} اهمیت بیشتری دارد. در واقع پژوهش یکی از موثرترین ابزارهای موجود برای بهسازی و توسعه نظامهای آموزشی به شمار میآید{2} که منجر به بررسی مداوم فرایند آموزشی- تربیتی برای اصلاح و بهبود آن میشود. هدف از پژوهش در تعلیم و تربیت نیز فقط کسب دانش محض نیست، بلکه دانشی است که در عمل هم بتوان از آن استفاده کرد و در بهسازی محیط آموزشی مفید باشد، چنین هدفی را اغلب پژوهش های تربیتی دانشگاهی و مرسوم نتوانسته اند حاصل کنند؛البته این پژوهش ها اطلاعات خوبی در اختیار گذاشته اند که میتواند الهام بخش معلمان باشد اما اکثر آنها قابل استفاده مستقیم توسط معلمان در کلاس های درس و محیط مدارس نیستند{3} بنابراین علاوه بر تحقیقات محققان حرفهای و دانشگاهی برای بهبود نظامِ آموزشی، لازم است هر یک از افرادی که در نظام آموزشی دست اندرکار فعالیتهای آموزشی میباشند و به ویژه با فرایند یاددهی- یادگیری سر و کار دارند از روش های گوناگون پژوهش، به ویژه پژوهش های مبتنی بر عمل (اقدام پژوهی) بهره برداری نمایند، این امر در سطح گسترده منجر به بهبود فعالیت های نظام آموزشی خواهد شد؛ در پژوهش های مبتنی بر عمل(اقدام پژوهی)، هدف رسیدن به شناخت علمی دربارة مسألة ویژهای است که فرد با آن سر و کار دارد و میتوان فرد را به عنوان پژوهشگری در نظر گرفت که تلاش دارد تا از راههای علمی مسائل و مشکلات جاری خود را حل کند {4}
سازمان آموزش و پرورش خوزستان در چهارچوب سیاست های وزارتخانه متبوع، با هدف تحقق اهداف اقدام پژوهی، در قالب برنامههای آموزش ضمن خدمت خود، دوره های اقدام پژوهی متعددی را طراحی و اجرا نموده است. دوره های اقدام پژوهی هم بطور اخص و همه دوره های آموزشی بطور اعم، تنها زمانی میتوانند ارزشمندی خود را توجیه کند که مدارک قابل اطمینان و معتبری را در مورد تأثیرشان بر بهبودِ عملکرد مشارکتکنندگان و فراگیران عرضه کنند؛ این امر بر جنبة مُهمی از آموزش و ارزیابی آموزشی اشاره دارد که معمولاً از آن به عنوان اثربخشیِ آموزش یا ارزیابی آموزشی یاد میشود {5} در واقع برای نشان دادن اهمیّت دورة های آموزشی- همانگونه كه اسرئیل[2](2002) بیان داشته است- نه تنها باید برنامة بهینهای تهیه شود بلکه باید برنامة آموزشی بطور منظم برنامهریزی و اجرا شود؛ ضمناً باید نشان داده شود که آیا این دوره ها به اهداف منظور شده میرسند، عملکرد شغلی را بهبود میبخشند، منابع را به صورت کاراتر استفاده می کنند و بازده برنامه ارزش و اعتبار هزینه کردن بودجة جاری را دارد یا نه؟ روشها و ابزارهای ارزشیابی در تعیین این امر به ما کمک میکنند. در واقع"ارزشیابی بازخوردی را ایجاد می کند که با توجه به آن می توان فهمید آموزش های ارائه شده در رسیدن به اهداف مورد نظر اثر بخش بوده اند یا نه؟"{6} با این ذهنیت، در این تحقیق ارزیابی اثربخشی دورههای اقدام پژوهی سازمان آموزش پرورش استان خوزستان با استفاده از یكی از متداولترین الگوهای ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی(الگوی کرک پاتریک) مورد بررسی قرار گرفت.
2. بیان مسأله
در عصر کنونی در کنار تغییرات گسترده در جنبه های مختلف؛ همه سازمانها و از جمله سازمانهای آموزشی در معرض تغییر و تحولهای علمی و فن آوری گسترده ای قرار دارند و دغدغه مدیران این سازمانها هم حرکت موازی با این تغییر و تحولات است، در چنین شرایطی آموزش و بهسازی منابع انسانی، به عنوان یکی از استراتژی های اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با این شرایط متغیر قلمداد می شود{6} آموزش به طور وسیعی جامعه را به سوی اهدافی از قبیل توسعه، مهارت، تغییر و اصلاح رفتار و افزایش صلاحیت هدایت می کند؛ به همین منظور سازمانهای مختلف سالانه هزینههای بسیاری را برای آموزش مهارتهای خاص در قالب آموزشهای ضمن خدمت هزینه میکنند؛ در قالب این دوره ها هم عمدتاً هدفهایی از قبیل میزان اطلاعات، دانش، مهارتها و قابلیتهای کارکنان پیگیری میشود و تلاش می شود تا آنان برای ایفای وظایف مشخص خود و قبول مسئولیتهای جدیدتر بیش از پیش آمادهتر و مجهزتر شوند{7}
در کنار اهمیت پرداختن سازمانها به ارائه آموزش، منابع محدود مالی هر سازمان هم ایجاب میکند یک بررسی دقیق از روند اجرایی و کیفیت آموزشهای ارائه شده به عمل آید تا با توجه به این محدودیت از دوباره کاریها و اتلاف منابع انسانی و سایر منابع جلوگیری بعمل آید، این بررسی در قالب ارزیابی از برنامه های آموزشی محقق می شود؛ در واقع ارزشیابی نقطة عطف هر برنامة آموزشی میباشد و نشان میدهد که آیا برنامة انجام شده به اهداف از قبل تعیین شده خود دست یافته است یا نه؟ به بیان دیگر ارزشیابی را از آن جهت انجام میدهند که به این نکته برسند که آیا کار انجام شده بازده مطلوب را داشته و مفید بوده یا خیر؟ {8}
متأسفانه با وجود اهمیت ارزیابی آموزشی در اغلب سازمانها، سهم اندکی از منابع قابل توجه اختصاص یافته به کوششهای آموزشی به مرحلة ارزیابی اختصاص مییابد (مک و بولر[3]، به نقل{9}) و در برخی از برنامههای آموزشی که بسیار خردمندانه، خوب و گران تهیه و طراحی شده اند ارزیابی آنها بسیار مقدماتی و ابتدایی است و یا اصلاً فاقد آن میباشند (نیچه، به نقل از{10})، در صورتی که ارزیابی میتواند اطلاعاتی را درباره عواملی مثل: میزان یادگیری حاصل شده ، میزان انتقال مطالب یاد گرفته شده به محیط کار، ویژگیهای دانش آموزان و... فراهم کند. دونالد کرک پاتریک[4] سه دلیل برای اهمّیت ارزیابی بیان میکند:
1- توجیه نمودن تصمیمگیریها در مورد تداوم یا پایان یافتن برنامههای آموزشی
2- بدست آوردن اطلاعاتی در مورد راههای بهبود بخشیدن به برنامه های آینده
3- حفظ برنامههای آموزشی با نشان دادن میزان کمک آنها به تحقق اهداف سازمان{11} .
در واقع اطلاعات بدست آمده از ارزیابی ها میتواند عواملی که تأثیر مثبت یا منفی در جریان آموزش را دارند تعیین کند و بعد عواملی که تأثیر مثبت دارند حفظ و عواملی که تأثیر منفی روی آموزش دارند را تغییر دهد {11} و این امر به دلیل آن است که در گذشته، تحقیق روی اثربخشی برنامههای آموزشی، به پیشبردِ تلاشهایِ اصلاحی و نتایج مفید منجر شده است {12}، بنابراین هیچ برنامهای بدون ارزشیابی کامل نیست و مُهر استاندارد نهایی هر برنامة آموزشی ارزشیابیِ اجرای آن برنامه میباشد {8} . برای ارزیابیِ آموزشی هم الگوهای مختلف در دهه های اخیر توسط متخصصان مختلف ارائه شده است و این الگوها در زمینههای مختلف و برای مدت ها استفاده شدهاند؛ در میان مهمترین، به رسمیت شناخته شدهترین و پُر استفادهترین الگوها، الگوی چهار سطحی کرک پاتریک برای ارزیابی اثربخشی وجود دارد. از نظر كرك پاتریك میزان اثربخشی برنامههای آموزشی را میتوان با استفاده از چهار عامل مهم: الف - ارزشیابی عكس‌العمل[5] ب - ارزشیابی یادگیری[6] پ - ارزشیابی رفتار[7] ت - ارزشیابی نتیجه[8]، مورد اندازهگیری قرارداد.
بیتس[9] (2004) استفادة گستردة سازمانها از این الگوی پاتریک را در طول سی سال گذشته به خاطر سه عامل زیر می داند:
1- این الگو نیازِ متخصصان آموزشی را برای فهمِ نظامدار ارزیابی آموزشی تأمین میکند.
2- اطلاعات بدست آمده از این الگو اغلب ارزشمند و توصیفی از آموزش ارائه شده است.
3- و سومین عامل در کارکردِ بالقوه این الگو در ساده کردن فرایند پیچیدة ارزیابی آموزشی است{13}
در میان انواع دورههای آموزش ضمنخدمت در سازمان آموزش و پرورش؛ دورههای اقدام پژوهی معلمان از جایگاه و منزلت ویژهای برخوردار است و این به لحاظ نقش اصلی معلمان در نظام آموزشی است، با توانمند شدن معلمان در زمینه دانش و مهارت اقدام پژوهی آنها میتوانند به عنوان پژوهشگرانِ بالقوه؛ برای مشخص کردن موقعیتهای نامعین در رابطه با فعالیتهایشان، روش علمی را بکار ببرند و فعالیتهای خود را بهبود بخشند {4} .
بنابراین و از آنجایی که برنامة معلم پژوهنده (اقدام پژوهی)، چند سالی است كه به اجرا در آمده، با در نظر گرفتن اهمیت این دورهها، وجود ادعاهای متفاوت در مورد اثربخشی آن و نیز عدمِ امكانِ ارائه آموزش مطلوب بدون بررسیِ اثرات آنی و بلند مدت این قبیل آموزشها، این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که آیا دورههای اقدام پژوهیِ برگزار شده، اثربخش بوده است یا نه؟
3. چهارچوب نظری پژوهش
1.3. مفهوم ارزیابی
در مورد واژه ارزیابی و ارزشیابی میان صاحبنظران کشورمان اتفاق نظر وجود ندارد؛ ابیلی ارزشیابی را جامعتر از ارزیابی می داند. دکتر سیف ارزشیابی را جامعتر از سنجش دانسته و سنجش را جزیی از ارزشیابی می داند. بازرگان دو واژه«ارزشیابی»و «ارزیابی» را مترادف دانسته و معتقد است که درك عمومی از واژه ارزشیابی بیشتر با تقویم كردن جنبه‌های معنوی یك عامل همراه است ولی از نظر تخصصی در علوم تربیتی میان ارزشیابی آموزشی و ارزیابی آموزشی تفاوت وجود ندارد؛ از این رو تفاوت معنایی این دو اصطلاح صرفاً متأثر از درك افراد است و بر مبنای دانش تجربی استوار نیست (به نقل از{10}) لذا در مطالعه حاضر نیز واژه‌های ارزشیابی و ارزیابی به طور مترادف به كار رفته‌اند و هر دو ترجمة كلمه Evaluation می باشند.
بررسی متون ارزیابی برای آگاهی از تعاریف ارائه شده در این زمینه نشان میدهد که اولین تعریف ارائه شده برای ارزیابی توسط «رالف تایلر[10]» است. و از آن به بعد صاحبنظران به بیان تعاریف و دیدگاههای خود در این زمینه پرداختهاند که در ادامه به اختصار به ذکر آنها می پردازیم:
«ارزیابی به عنوان فرایندی برای تعیین میزانی که اهداف نظام عملاً تحقق یافتهاند» (تایلر، 1950)، «فراهم سازی اطلاعات برای تصمیمگیری» (لی جی كرونباخ[11]،، 1969؛ دانیل استافل بیم[12] و همکاران، 1971)، «مقایسة عملکرد براساس ملاک هایی برای وجود اختلاف» (مالكم پرووس[13]، 1971 و ماروین الكین[14]،، 1969) (به نقل از{14})، «فرایند نظامداری از تبدیل داده‌ها به اطلاعات برای اندازه‌گیریِ اثرات آموزش، كمك به تصمیمگیری، مستند كردن نتایج برای بهبود و اصلاح برنامه و فراهم كردن روشهایی برای تعیین كیفیّت آموزش» {10}، و نیز «فرایند قضاوت درباره شایستگی، ارزش یا سودمندی برنامه های آموزشی» {15}. فرهنگ روان شناسی آرتوربر(1985) هم ارزیابی را در معنای عام آن تعیین ارزش و یا اهمیّت یک چیز می داند و بطور خاصتر ارزیابی را تعیین میزان موفقیت یک برنامه، یک درس و.... در رسیدن به هدفهای اولیه می داند
جهت دریافت فایل ارزیابی اثربخشی دوره های اقدام پژوهی سازمان آموزش پرورش استان خوزستان با استفاده از الگوی کرک پاتریک لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
برچسب ها : ارزیابی اثربخشی دوره های اقدام پژوهی سازمان آموزش پرورش استان خوزستان با استفاده از الگوی کرک پاتریک , دانلود ارزیابی اثربخشی دوره های اقدام پژوهی سازمان آموزش پرورش استان خوزستان با استفاده از الگوی کرک پاتریک , , مدیریت , ارزیابی , اثربخشی , اقدام پژوهی , الگوی پاتریک , آموزش و پرورش