دسته: علوم اجتماعی مقدمه ما در بسیاری موارد علاقمندیم كه درباره مردم، وقایع و پدیده های مختلف، اطلاعات بدست آوریم و اغلب به اعمالی دست می زنیم كه احتمالاً آگاهانه نیست اما در منطقی جلوه دادن نتایج این گونه اعمال، از هیچ كوششی مضایقه نمی كنیم برای مثال بمنظور آگاهی از مطلبی درباره مردم ، تعدادی از آنان را كه می شناسیم یا نمی‌شناسیم (ولی در دستر ما هستند) مورد مطال
قیمت فایل فقط 1,900 تومان
روشهای نمونه گیری
مقدمه
ما در بسیاری موارد علاقمندیم كه درباره مردم، وقایع و پدیده های مختلف، اطلاعات بدست آوریم و اغلب به اعمالی دست می زنیم كه احتمالاً آگاهانه نیست اما در منطقی جلوه دادن نتایج این گونه اعمال، از هیچ كوششی مضایقه نمی كنیم. برای مثال بمنظور آگاهی از مطلبی درباره مردم ، تعدادی از آنان را كه می شناسیم یا نمی‌شناسیم (ولی در دستر ما هستند) مورد مطالعه قرار می دهیم و احتمالاً ، پس از طی دوره بررسی ، از این مطالعه نتایجی غالباً كلی ، بدست می آوریم.
اما از آنجا كه یكی از هدفهای عمده تحقیقات علوم انسانی دستیابی به اصول و آگاهی‌های معتبری است كه قابل تعمیم به جامعه مادر یا عام (یعنی) آن جامعه كه شامل همه اعضای حقیقی و حقوقی مجموعه افراد، از همه اعضای تشكیل دهنده یك جامعه وقت گیر،هزینه بر و تقریباً غیر ممكن است؛ لذا طبیعی است كه تا قبل از گسترش بهره گیری از نمونه در تحقیقات پیشرفت علوم آگاهیها بطیء و كند باشد . به سخن دیگر، انفجار اطلاعات و آگاهیها در قرن بیستم و بویژه از اواسط همین قرن، مرهون بسط و اشاعه مقوله نمونه گیری در تحقیقات است. زیرا، در اوایل قرن بیستم یكی از اندیشمندان بنام ویلیام گوزت با درك این نكته كه :
«برخی از ویژگیها از جمله پراكندگی متغییر مورد مطالعه در گروههای كوچكی كه با رعایت انصاف یا بگونه اصطلاحاً تصادفی و مستقل از یكدیگر از جامعه مادر انتخاب شده باشند از یكسو در بین گروهها و از سوی دیگر با موقعیت همین ویژگیها در جامعه مادر تقریباً مشابه است و به لحاظ مفاهیم آماری با یكدیگر تفاوت معنی داری ندارند» و ارائه آن به جامعه علمی و اقبال جامعه علمی به آن سبب شد تا قید مطالعه متغیر یا متغیرهای مورد نظر در تمامی اعضای جامعه مرتفع گردد و بجای آن مطالعات بر گروههای كوچكی كه به روشهای ویژه برگزیده می شود، رایج گردد. بنابراین، دانشمندان فرصت بیشتری برای مطالعات متعددتری یافتند و متعاقب آن دستیابی به اطلاعات بیشتر در زمان كمتر مقدور شد. لذا، محققان در تمامی معارف بشری از جمله در علوم انسانی به گزینش نمونه از جامعه مادر رو آوردند؛ بهمین جهت آگاهی هر چه بیشتر آنان از چگونگی نمونه گیری صحیح در تحقیقات محققان را در دستیابی به اطلاعاتی دقیق تر و معتبرتر و نیز در یافتن توجیه و توضیح رساتری از یافته ها یاری می كند.
در بسیاری از تحقیقات علوم انسانی كه بمنظور مطالعه و بررسی مثلاً انگیزشها، رفتارها و ویژگی های گروهی معدود و بدون توجه به چگونگی معیارهای درست گزینش نمونه صورت گرفته است ، نتیجه گیری های كلی به چشم می خورد به سخن دیگر محققان این دست از تحقیقات ، تلاش دارند نتایج حاصل از مطالعه ای محدود و بدون ضابطه را به گروه بزرگتری تعمیم دهند، كه همین امر سبب اشاعه بی اعتمادی و بی اعتقادی مردم نسبت به تحقیقات و نتایج آنها ، حتی از نوع دقیق و حساب شده می گردد. برای مثال ، ممكن است فردی كه نمی توان او را محقق نامید از مطالعه سردستی درباره تعدادی محدود از جوانان نتیجه می گیرد كه:
«جوانان خطاكارند!» یا بعد از مطالعه محدود دیگری عنوان می كند كه «امروزه مردم دارای ارزشهای اخلاقی نیستند!»
پی بردن به اساس اظهاراتی این چنین، حتی اگر «محقق لعاب كار!» آنرا توأم با ارائه چند جدول كوچك و بزرگ كرده باشد، بسیار آسان است. زیرا، او برای بدست آوردن این گونه توجیهات ، تجزیه و تحلیل نمونه‌های معدودی از تجارب محدود خود یا دوستان و آشنایان از امور مبادرت می كند. كه در هر دو صورت می توان به علت محدودیتها در گزینش نمونه و همچنین وجود تعصبات و تمایلات شخصی در نتیجه گیری ها، نتایج حاصل را بی ارزش و ناروا دانست.
تعریف جامعه آماری
جامعة‌آماری عبارت است از كلیه عناصر و افرادی كه دریك مقیاس جغرافیایی مشخص (جهانی یا منطقه ای) دارای یك یا چند صنعت مشترك باشد. (حافظ نیا)
عضو جامعه آماری
یك عضو جامعه آماری جزیی از كل جامعة آماری است اگر 1000 كارگر در یك سازمان خاصی جامعة آماری مورد نظر یك محقق را تشكیل دهند. هر كارگر یك عضو جامعة آماری به شمار می آید. (صائبی –شیرازی- اوماسكاران)
چارچوب جامعه آماری
چارچوب جامعة آماری فهرستی از همه اعضای جامعة‌آماری است كه از بین آن گروه نمونه انتخاب می شود. فهرستی از دانشجویان كلاس می تواند چارچوب جامعة آماری برای تحقیق درباره دانشجویان كلاس باشد.
با آنكه چارچوب جامعة آماری در تهیه فهرستی از هر عضو موجود در جامعة آماری مفید است . اما ممكن است همیشه به عنوان یك سند جاری و روزآمد تلقی نشود. برای نمونه اعضایی كه به تازگی سازمان یا دانشگاه را رها كرده اند و نیز اعضایی كه به تازگی به سازمان یا دانشگاه پیوسته اند، ممكن است در یك روز مفروض نامشان در صورت حقوق بگیران سازمان یا دفاتر آمار دانشگاه وجود نداشته باشد.
ممكن است محقق این مسأله را تشخیص دهد و دربارة آن نگران نباشد. زیرا تعداد كمی از كمبودها و بیش بودها شاید تفاوت زیادی را برای مطالعه بوجود نیاورد. حتی اگر هم محقق نگران آن باشد و وقت و تلاش لازم را هم صرف كند تا چارچوب جامعة آماری جدید را بدست آورد، باز ضمانتی وجود ندارد كه چارچوب جدید فهرست درستی از همة اعضای جامعة آماری به محقق بدهد(محمد صائبی و محمود شیرازی)
تعریف نمونه
«نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه كه صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده، از تجانس و همگن با افراد جامعه برخوردار باشند (دكتر محمدرضا حافظ نیا)
مفهوم نمونه هدف محقق شناسایی جامعه و تعیین پارامترهای مربوط به آن است. برای این كار یا باید به كلیه افراد جامعه مراجعه كند و صفت یا ویژگی مورد نظر تحقیق خود را در آنها جویا شود؛ یا باید تعدادی از افراد جامعه را مورد مطالعه قرار دهد و از طریق جمع كوچكترین و با روش معینی، پی به صفات و ویژگیهای جامعه ببرد. بدیهی است اگر جامعة مورد نظر كوچك و حجم و تعداد افراد آن كم باشد، می تواند آن را به طور كامل مطالعه نماید. ولی اگر جامعه بزرگ باشد و امكانات و مقدورات وی اجازه ندهد، ناچار است از بین افراد جامعه تعداد مشخصی را به عنوان نمونه برگزینند و با مطالعه این جمع محدوده، ویژگیها و صفات جامعه را مطالعه كرده ، شاخصها و اندازه‌های آماری آن را محاسبه كند. (دكتر محمدرضا حافظ نیا)
نمودار رابطه گروه نمونه با جامعه آماری
تعریف نمونه گیری
نمونه گیری یعنی انتخاب تعدادی از افراد، حوادث و اشیاء‌از یك جامعه تعریف شده به عنوان نماینده آن جامعه
انواع روشهای نمونه گیری
1- نمونه گیری تصادفی ساده
نمونه گیری تصادفی ساده نوعی نمونه گیری است كه در آن هر یك از اعضای جامعة مورد مطالعة‌جهت انتخاب شدن شانس مساوی دارند. در این روش ، افراد یا اشیای مورد نیاز به صورت تصادفی از فهرست اعضای جامعه كه به همین منظور تهیه تنظیم و شماره گذاری شده است انتخاب می شوند. مطابق قانون شانس و احتمال افراد انتصاب شده باید دارای ویژگیهایی همانند ویژگیهای جامعه ای كه از آن انتخاب شده اند باشند. به عنوان مثال برخی از آنها باید مسن، عده‌ای جوان، بلند قد، كوتاه، فقیر، ثروتمند باشند یكی از مشكلات این روش تهیه و تدوین فهرست افراد جامعه است، زیرا خیلی از مواقع این فهرست قبلا تهیه و تنظیم نشده است. (دكتر علی دلاور)
نمونه گیری منظم (سیستماتیك)
نمونه گیری منظم به منظور انتخاب یك نمونه از جامعه تعریف شده بكار برده می شود. در این روش اعضای نمونه از طریق فهرستی از افراد یا اعضای جامعه كه به منظور نمونه گیری تهیه شده است انتخاب می شوند. بنابراین، از این روش هنگامی استفاده می شود كه تمام اعضای جامعه تعریف شده وقبلاً بصورت تصادفی فهرست بندی شده باشند. فرض كنید می خواهیم از یك جامعه 2000 نفری كه قبلاً فهرست بندی شده است 100 نفر دانش آموزان را انتخاب كنیم. برای این منظور ابتدا تعداد اعضای جامعه را به تعداد اعضای نمونه تقسیم می كنیم سپس به صورت تصادفی شاره ای را كه مساوی یا كوچكتر از عدد به دست آمد (20) انتخاب می كنیم (به عنوان مثال شماره 8) شماره 8 به عنوان نقطه شروع انتخاب می‌شود. سرانجام افرادی را كه شماره های آنها در فهرست جامعه 8، 28، 48، 68 ، است انتقاد می كنیم و این عمل را تا انتخاب 100 نفر ادامه می دهیم .(دلاور)
نمونه گیری طبقه ای
در روش نمونه گیری اتفاقی ساده فرض بر این بود كه افراد جامعه از تجانس نسبی برخوردار و همگون هستند؛ ولی همیشه اینطور نیست كه افراد جامعه از تجانس و همگونی برخودار باشند، بنابراین به زیربخشها و زیر گروههای خاصی كه از تجانس درون گروهی برخوردارند قابل تقسیم بندی هستند. در این جوامع استفاده از روش اتفاقی ساده مناسب نیست ، چون ممكن است تمام یا اكثر افراد نمونه از یك گروه یا قشر برگزیده شوند و بنابراین، معرف كل جامعه نخواهند بود برای حل این مشكل در انتخاب افراد نمونه از روش طبقه بندی استفاده می شود؛ یعنی اینكه افراد جامعه با توجه به صفات درون گروهی خود به طبقات مختلفی تقسیم می‌شوند و افراد نمونه به تناسب از بین تمامی طبقات انتخاب می گردند؟؛
جهت دریافت فایل روشهای نمونه گیری لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 1,900 تومان
برچسب ها : روشهای نمونه گیری , دانلود روشهای نمونه گیری , نمونه گیری , جامعه آماری , حجم نمونه , تعمیم پذیری