دسته: معماری در میان اندامهای درون شهری هر شهر و روستا، نیایشگاه همیشه جای ویژه خود را داشته و دارد و از اندامهای دیگر نمایان تر و چشمگیرتر است و از اینروست كه همه جا در دل آبادی جای گرفته است
قیمت فایل فقط 4,500 تومان
معماری مساجد
در میان اندامهای درون شهری هر شهر و روستا، نیایشگاه همیشه جای ویژه خود را داشته و دارد و از اندامهای دیگر نمایان تر و چشمگیرتر است و از اینروست كه همه جا در دل آبادی جای گرفته است.(1)
نیاشگاه چون بزرگترین ساختمان آبادی بوده در آغاز نیازی بدان نداشته كه نشانی ویژه داشته باشد و خود بخود نگاه هر گذرنده‌ای را بسوی خود میكشیده اما پس از گسترش آبادی نخست با افراشتن درگاهها و نهادن ماهرخ و توق بر بلندترین جای آن و سپس با ساختن میل و برج و مناره در كنار و نزدیك آن باشندگان آبادی و گذریان بیگانه را به نیایشگاه راهنمائی میكردند. مسجد بر دیگر نیایشگاهها همان برتری را داشته كه اسلام بر دیگر كیشها و چنان خوب بوده و هست كه آذینها را می‌آراید و نیازی بستایش ندارد و ما در اینجا تنها میگوئیم كه چگونه بوده و چگونه شده است(اگر بتوانیم). هنر اسلامی( بویژه معماری آن) بر پنچ پایه مردم واری، خودبسندگی، پرهیز از بیهودگی، بهره‌گیری از پیمون(مدول) و نیارش (اساتیك) و درون گرائی نهاده و بی آنكه خواسته باشیم خود سنائی كنیم هنرمندان مسلمان ایران بیش از دیگران بدانها پای بند بوده‌اند.
نخستین مسجدی كه بدست پیامبر بزرگوار ما با همكاری یاران گرامیش در مدینه ساخته شد همیشه برگیره و الگوی مسجدهای بیشمار و گوناگونی بوده است كه بدست هنرمندان تردست ما در سراسر ایران زمین(و هر جا كه فرهنگ اسلامی ایران فرمان میرانده) بنیاد شده است.
بهمین آفریده و واپسین فرستاده پروردگار (كه بر وی و خاندان پاكش درود باد) چون مدینه را با فروغ ایزدی خود روشن ساخت یاران خویش را فرمود تا برای بنیاد مسجدی در خور كه پذیرای گروندگان باشد دل نزدیكترین كوهپایه را بشكافند و سنگهای آنرا بشكنند و پستای ساختمان را فراهم آورند آنگاه با دست گرامی خود پاره‌های لاشه سنگ را (خشكه و بی آژند) بر هم می‌انبود تا دیوار شبستان با افراز اندكی بلندتر از بالای مرد بلند بالا برافراشته شد(چنانكه نیای نامدارش ابراهیم (ع) در ساختمان خانه خدا كرده بود كه بگفته میبدی اسمعیل ساخت (مصالح) بر دست پدر می‌نهاد و وی (ابراهیم) ساخت‌ها برهم می‌انبود. . . و چون پهناو درازای شبستان بیش از آن بود كه فرسبهای چوبین بتوانند آسمانه آنرا یكسره و دیوار بدیوار بپوشانند(2) ستون یا دیركی از تنه خرما بنی خشكیده در میان آن بر پای ساختند و فرسبها و تیرها و تیرچه‌ها را (كه گمان میرود آنها نیز از خرما بن یاشاید از پده یا غربه (سپیدار و كبودار)، كه نزدیكهای مدینه كم و بیش میروینده بوده است) بر آن نهادند و روی آنها را بجای فدره (دوخ و بوریای ویژه پوشش) با شوره نی و پیز و آنگاه با پوست چهار پایان پوشاندند و بدینگونه خانه خدا بسیار آشنا و همانند خانه بندگان خدا ساخته شد و همین آموزشی آسمانی و بسیار ارجمند برای هنرمندان مسلمان بود كه تا بتوانند از ساختمایه‌های بوم آورد و ایذری( چیزی كه در جای ساختمان بدست می‌آید) بهره‌گیری و بهرچه كه در دسترس دارند بسنده كنند و پیرامون نو آوری‌های بیهوده نگردند (و دیدم كه چنین هم كردند)
پروردگار جهان فرموده است والله جعل لكم من بیوتكم سكنا و جعل لكم من جلودالانعام بیوتا تستحفوتها یوم اقامتكم ومن اصوافها و اویارها و اشعارها اثائا و متا عا الی حین
(نخل80)
در كنار شبستان زیستگاه ساده و بی‌پیرایه‌ای برای یاران پاكباز و سالوكان تهیدست كه یكدم بر دوری پیامبر خدا شكیبا نبودند ساخته شد و پیشگاه سر گشاده شبستان نیز هموار و با باروئی كوتاه از كوچه و گذری كه پیرامون مسجد میگشت جدا گردید.
همین ساختمان مردم وار و بی پیرایه چند سالی پس از پایان كار (شاید كمتر از نیم سده) در سرزمینی بسیار دور از مدینه بر گیره معماری نو مسلمان شد كه در پهره یا فهرج (یكی از چهار شهر آنروز یزید) با بهره‌گیری از آنچه در دسترس داشت خدا خانه‌ای برای همشهریان خود بنیاد كرد كه خوشبختانه تا كنون از آسیب و ویرانی و دستكاری بر كنار مانده است.
این مسجد ساده اما با شكوه دارای شبستانی است با پنج كوچه (دهانه) و یك رده پیلیا(ستون و جزر ستبر) و چهار ایوانچه یا چفته و دو راهرو و كناری كه ایوانچه‌ها را بشبستان می‌پیوندد و سر پوشیده‌های آن گرد سرائی كوچك سر گشاده را گرفته و دو گرمخانه(شبستان زمستانی) كشیده كه هر دو براهروها پیوسته و دربندی كه در آیگاه مسجد است و در كنار آن (وجدا از ساختمان مسجد) سرای كوچكی استكه شاید برای پیشنماز یا نگهبان ساخته شده باشد(این سرا دستكاری شده و چهره نخستین خود را ندارد) پیرامون مسجد كوچه و گذر و ساباط و میدانچه است و ساختمان دیگری بآن چسبیده است.
جهت دریافت فایل کامل معماری مساجد لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 4,500 تومان
برچسب ها : معماری مساجد , معماری , مساجد