دسته: حقوق پایان نامه تاثیر مستی ارادی بر مسئوولیت كیفری در 56 صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 3,900 تومان
پایان نامه تاثیر مستی ارادی بر مسئوولیت كیفری
مقدمه
در میان احكام تاسیسی اسلام روند تحریم شرب خمر جالب است زیرا به تدریج صورت گرفت. ابتدا بدون ضمانت اجرا مردم را از نوشیدن مسكرات بر حذر داشت. بعد از آن با شیوه بطلان نماز هنگام مستی از موارد ارتكاب و استعمال مسكر كاست و در نهایت آن را عملی شیطانی معرفی كرده و آنها را از زمره نجاسات به حساب آورد. خداوند در آیه 90 و 91 سوره مائده می فرماید:
((یا ایها الذین آمنوا انما الخمر و المیسر و الانصاب و الازلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلكم تفلحون انما یزید الشیطان ان یوقع بینكم العداوه و البعضاء فی الخمر و المسیر و یصدكم عن ذكر الله و عن الصلوه فهل انتم منتهون))
(( ای اهل ایمان شراب و قمار و بت پرستی و تیرهای گروبندی همه اینها پلید و از عمل شیطان است از آن البته دوری كنید تا رستگار شوید. شیطان قصد آن دارد كه به وسیله شراب و قمار میان شما عداوت و كینه برانگیزد و شما را از ذكر خدا و نماز باز دارد پس آیا شما از آن دست بر می دارید؟))
امام صادق (ع) نیز در تحف العقول می فرمایند:
((… از نوشابه ها هر آنچه زیادش عقل را زایل نكند نوشیدنش عیب ندارد. هر آنچه زیادش مستی آورد و عقل را تغییر دهد كم آن نیز حرام است)).
هنگامی كه بحث مستی پیش آمد، دانشمندان علوم نظری در مقابل آن جبهه گیری كردند از جمله شاعران، فقیهان، عارفان و … . بسته به اینكه مجرای این اندیشه چیست، دیدگاه و بنابراین نتایج متفاوت خواهد بود. حتی در میان خود این گروه ها نیز مكاتبی بوجود آمد كه با سایر مكاتب آن گروه اختلاف عقیده دارند. اگر فقط از جنبه ی فقهی به این مسئله پرداخته شود با توجه به اینكه نظرات بی شماری در این رشته وجود دارد مجال پرداخت به همه ی آنها نیست. بنابراین باید مشخص شود در كدام فرع از رشته ی حقوق باید به آن پرداخته شود.
آیا در زمره حقوق كیفری یا جرم شناسی باید مورد بررسی قرار گیرد؟
این بحث از آنجا ناشی می شود كه بین این دو رشته ارتباط نزدیكی وجود دارد. چرا كه قوانین كیفری ثمره بحث جرم شناسان است. این كه اصل مجازات باشد یا نه اهداف آن چه باشد و… همه مورد بحث جرم شناسان است. از سوی دیگر موضوع جرم شناسی مجرم است كه آنرا حقوق كیفری تعیین می كند. بنابراین این دو لازم و ملزوم یكدیگرند.
در اینجا از حقوق كیفری استفاده می شود تا روشن شود كه این شخص مجرم و بنابراین مسنحق كیفر است یا نه. بنابراین از اصول مورد قبول حقوق كیفری استفاده خواهد شد.
خود موضوع مسئوولیت كیفری یكی از مباحث بسیار مهم و در عین حال اختلافی در حقوق است و ما بدون اثبات آن نمی توانیم حكمی استخراج كرده و به شخص مست تحمیل نماییم. بنابراین بیشتر مباحث حول محور مسئوولیت كیفری خواهد بود.
بنا به روش دانشمندان و فقیهان ابتدا موضوعات تعریف خواهند شد و سپس به اصل مسئله یعنی حمل موضوع بر محمول و قابلیت یا عدم قابلیت آن پرداخته خواهد شد.
1-1- تعریف مست و مستی
در فرهنگ های لغت از مستی به حالت مست، مست بودن و صفت مست یاد
می كنند. بنابراین دانستن معنای مستی متوقف بر معنای مست است.
یكی از حقوقدانان در تعریف مست گفته است: «مست به كسی اطلاق می شود كه تحت تاثیر آشامیدن نوشابه الكلی قوه شعور یا تمییز اراده خود را برای مدت معینی به طور تام یا نسبی از دست می دهد.»[1] این تعریف از دو جهت دارای اشكال است. یكی اینكه مسكر منحصر به نوشابه الكلی نیست و - همان طور كه بعداً خواهد آمد- مواد مخدر را نیز در بر می گیرد و دیگر اینكه زمان بی خبری محدود است نه معین.
بنابراین مست كسی است كه به واسطه مصرف مسكر قوه شعور یا تمییز اراده خود را به طور تام یا نسبی برای مدت محدود از دست می دهد.
مستی نیز حالتی است كه در اثر خوردن شراب و دیگر مسكرات پدید می آید. دهخدا در تالیف ارزشمند خود راجع به مستی چنین گفته است: «غلبه ی سرور بر عقل به مباشرت بعضی اسباب موجبه ی سكر كه مانع آید از عمل به عقل، بی آنكه عقل زایل شده باشد.»[2] زانكه هستی سخت مستی آورد عقل از سر شرم از دل می برد
این تعریف عرفی مست و مستی بود. تعریف عرفا از مستی نیز چنان تفاوتی با مفهوم عرفی ندارد ولی از نظر موجبات سكر آنها عشق را موجب سكر می دانند.[3]
1-2- صفات مستی
فردی كه تحت تاثیر مسكر قرار می گیرد، تغییر ماهیت می دهد، وضع روحی و اخلاقی او یك دفعه عوض می شود و موجودی دیگر متفاوت از آنچه بود می گردد. نقش مستی تضعیف كردن عمل سلسله اعصاب است كه در نتیجه ی آن خویشتن داری كه ارادی است و منشاء شرم و حیا و مانع بروز اعمال وقیحانه در انسان است از دست می رود، فلج كردن عالی ترین اعمال توفقی نقش دیگر مستی است كه اثر آن این است كه انسان را به همان سیرت و منش اولیه و خالی از ملكات و فضایل اكتسابی و بری از دانش و بینش اولیه كه سالیان دراز در راه كسب آن مرارت ها كشیده بر می گرداندو موجب می شود شخصیت حقیقی انسان كه به وسیله ی شرم و حیا بر روی آن سرپوش گذارده و افسار مهار آن به دست دستگاه عصبی مركزی سپرده شده است، با ضعیف شدن این فرمانده لجام گسیخته و باطن خود را هم چنان كه هست نشان دهد.
بعضی ها بسیار خوشحال و شاداب می شوند و رفتار دوستانه خواند داشت، برخی تندخو و ستیزه جو می گردند، عده ای ترسو و غمگین می شوند و چون ماتم زدگان در غم موهوم سوگواری می كنند، بعضی ها ولخرج و مصرف و عده ای مهمل و مسك
می شوند. مستی افكار فرد را تیره می كند و بحرانی را به سراغ او می آورد كه عموماً موقتی است و شخص را در افكار آلوده مستغرق می كند به طوری كه از گذشته ی خود فاصله گرفته و نگرانی ها و آلام روحی او - به خاطر اینكه قدرت فكر كردن از او سلب شده است - كاهش می یابد و در نتیجه ارتكاب اعمال شنیع و قبیح و ارتكاب جرایم مختلف به سبب ضایع شدن قوه ی درك قباحت تسهیل می شود.
بالاخره می توان گفت بروز حالات مستی آن چنان را آن چنان تر می كند و
خطرناك ترین عملی را كه ممكن است از شخص مست سر بزند، تغییر در حالات طبیعی و خواص طبیعی عامل می باشد كه ممكن است با كوچكترین تحریكی او را به سوی جرم و جنایت سوق دهد. پس از رفع بحران خاطرات، آن اعمال را هم به خاطر نمی آورد. اغلب افول خود آگاهی همراه با طلوع ناخود آگاه است كه به هذیان های توهمی دامن می زند.[4]
1-3- عوارض مستی
مستی از جهات مختلف دارای عوارض می باشد كه برحسب نوع مسكر متفاوت است. ضمن مباحث راجع به اسباب مستی به عوارض آنها پرداخته خواهد شد.
1-4- اسباب مستی
آن چه مصرف آن غالباً ایجاد مستی می كند دو چیز است الكل و مواد مخدر.
1-4-1- الكل
الكل معمولی یا الكل اتیلیك از اقسام الكل است[5] مایعی است قابل اشتعال بابوی مشخص شراب و طعم سوزان كه از تخمیر قند میوه ها و ملاس چغندر به دست می آید و در همه نوشابه های تخمیری شراب، عرق و امثال آن وجود دارد كه آن را الكل سفید یا اتانل می گویند.[6]و[7]
«كسانی كه در جامعه ممتاز زندگی می كنند بی گمان شاهد اشتیاق كودكان به
نوشابه های الكلی هستند اما در میان طبقات توده حتی كودكان شیرخوار با لذتی فراوان شراب یا لیكور می نوشند و والدین آنها سرگرم مستی آنها می شوند. بساری از تبه كاران برای من نقل كرده اند كه از كودكی بد مستی می كرده اند و همگی به وسیله والدین خود به این ورطه كشیده شده اند[8].»
الكل از خطرناك ترین آفت های اجتماعی است و الكلیسم همیشه به صور گوناگون وجود داشته است. اما در سده نوزدهم به عنوان یك آفت عمومی وحشت ناك ظاهر شد و می توان گفت علت آن واكنش تمدن جدید و صنعتی شدن كشورها و به طور كلی ماشینیسم بوده است. زیرا صنعتی شدن تولید الكل موجب شده كه تولید به هر اندازه و به هر كیفیت مسیر شود و با قیمت ارزان در دسترس مردم قرار گیرد.
این واقعیت اگر چه مودر قبول است كه این تحولات اساس زندگی بشر را متحول كرده، ولی اسارات انسان در چنگال زندگی ماشینی و مشغله ی روز افزون آن تیشه بر
ریشه ی معنویات و عواطف انسانی و اخلاقی زده و او را صرفاً برده پول و تجملات نموده است. ماشینیسم آزادی، وارستگی، غرور، كارایی، تعلق اجتماعی و گروهی را كه از اساسی ترین نیازهای انسانی است از او ربوده و با احساس بی ارزشی، ناكامی و اضطراب برای پناه بردن به دنیای فراموشی او را به سوی الكلیسم سوق می دهد.
تحریك ملایم موافق طبع آدمی است. هنگامی كه خستگی بر اثر كار و كوشش و تحلیل قوای فعاله ی بدن هجوم می آورد میل به تحریك خودنمایی می كند و فرد را به سوی می گساری می كشاند و به همین دلیل سابق بر این در درمان بعضی بیماریها در دوران نقاهت الكل تجویز می شده است. اما امروزه محقق شده كه الكل در كار عضلات و سیستم های عصبی و مغزی اثر تحریك كننده موقتی و به دنبال آن اثر فلج كننده دارد.
عامل اجتماعی الكلیسم در دو چیز خلاصه می شود یكی فقر و بی نوایی كه غالباً موجب مصرف الكل می شود كه ارزان ترین وسیله رهایی از مشكلات و به طور موقت پناه بردن به دنیای فراموشی است و دیگری ثرت زیاد.[9] در طبقات صرفه مصرف انواع مختلف شراب به مجامع و میهمانی ها به صورت تثبیت شده در آمده كه مجالس و محافل پذیرایی را بدون الكل امری عبث و بیهوده می پندارند.
الكل كامل ترین سم برای سلسله اعصاب می باشد. زهری است بی هوش كننده و خواب آور كه می تواند رشته های عروق سطحی را كه بدن به كمك آنها تعادل طبیعی خود را حفظ می كند فلج كند و در نتیجه عروق جلدی متسع گردیده و خون از عمق به سطح توجه می یابد و چهره گلگون می شود، كالری اضافی را از بین می برد، چون مصرف اكسیژن را بالا می برد شخص احساس حرارت می كند و فعالیت های دفاعی فرد افزایش می یابد. اما این اثر كاملاً آنی و موقتی خواهد بود و بعد از چند دقیقه ضعف و سستی آشكار می شود و عضلات تعادل طبیعی خود را از دست می دهند و مست تلوتلو می خورد، دیدگانش پر خون و گاه لوچ می شود و این هنگامی است كه برای انتقال او به خانه یا بیمارستان باید او را به دوش كشید.
در اروپا و آمریكا تعداد جرایم مربوط به ضرب و جرح در روزهای شنبه و در اطراف شهر روزهای یك شنبه بیش از سایر روزهاست. زیرا مردم در كافه دهكده ها دو رهم جمع می شوند و در اثر افراط در نوشیدن نوشابه های الكلی محیط دوستانه ی آنان به تدریج تبدیل به یك محیط خصمانه می شود و بسا اتفاق می افتد كه بین آنها زد و خورد رخ می دهد كه منتهی به قتل شود. در این گونه حوادث اغلب لیوان های چینی را مستان بر سر یكدیگر می كوبند و گاهی اوقات با چوب و چماق به جان هم می افتند. عده ای برای احتیاط همراه خود پنجه بكس دارند.
پروفسور پرن می گوید:
«طبق گزارش رسمی وزارت دارایی فرانسه در آن كشور 54 455 مشروب فروشی دایر بوده كه برای هر 86 نفر اعم از زن و مرد و خردسال و كهنسال یك مشروب فروشی وجود داشته است. در دهكده ای كه بیش از 500 سكنه نداشته است 37 باب مشروب فروشی وجود داشته است. در مناطقی كه در اثر بمباران جنگ به تلی خاكستر تبدیل شده است، علی رغم تعلیمات مذهبی نخست به ترمیم میكده ها پرداخته اند[10]»
دكتر هویر می گوید:
«مبالغه نخواهد بود اگر بگوییم اشاعه الكلیسم در میان نظامیان و مردم علت عمده ی شكست فرانسه بود.[11]»
1-4-1-1- فرق الكلیسم و مستی ارادی
الكلیسم را نباید با مستی اشتباه گرفت. الكلیسم سبب ضعف تدریجی نژاد و گاهی منجر به جنون می گردد و لی اثر فوری آن زیاد محسوس نیست. یك بیماری شدید و واقعی كه معالجه كردن آن به ممارست و بستری كردن بیمار در یك مدت نسبتاً طولانی محتاج است كه نتیجه تكرار مصرف مواد الكلی و مستی است. مست اتفاقی كه از روی اختیار اراده ی خود را به حالت تعطیل در آورده مریض نیست بلكه مقصر است كه با تسلیم به هوای نفس از راه افراط در نوشیدن مشروبات الكلی دچار مستی و بی خودی شده است.
كسی كه ان چنان وابستگی به الكل پیدا كرده كه دچار امراض روحی و بدنی شده و به علت وابستگی شدید روحی و تمایل به اضافه كردن میزان مصرف و فقدان كنترل قادر به پرهیز و دوری از الكل نمی باشد. این شخص را الكلیك می گویند و علت گرایش به آن را نیز می توان چنین بر شمرد:
فقر و پریشانی و عدم امنیت اقتصادی، مشكلات موقت یا مداوم شخصیتی، فرار لحظه ای از مشكلات، روش فراموشی واقعیت های روزمره، تحریك الهامات هنری و عدم تعادل وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده و ….
به هر حال الكلیسم و مستی با هم رابطه ای مستقیمی دارند و قوانین كیفری حدود مسئوولیت افراد مست و الكلیك را در مورد ارتكاب جرایم یك جا مورد بررسی قرار داده اند.
1-4-1-2- اندازه می برای مستی
این سئوال ممكن است مطرح شود كه چه مقدار الكل لازم است تا شخص دچار بی خودی گردد؟
باید گفت كه به طور مطلق نمی توان پاسخ داد. چون در مستی متغیرهایی چون زمینه و مزاج شخص نوشنده، زمان مصرف نوشابه الكلی، نوع نوشابه مصرفی ومقدار آن وجود دارد كه نتیجه - كه مستی باشد - تابع این متغیرهاست.
بعضی از افراد دیر مست می شوند و مقاومت قابل ملاحظه ای در برابر نوشابه الكلی دارند. می گویند سلطان مسعود غزنوی تنها در یك مجلس چهل پیاله شراب می خورد و بدون این كه مست شود دهان خود را آب می كشید و به منبر جهت اقامه ی نماز
می رفت. بعضی به عكس بسیار حساس و زود مست هستند.
وضع روحی، توارث، خستگی حاد یا مزمن، وجود بعضی عفونت ها در بدن، گرسنگی، تشنگی، سن، سابقه، اقلیم و نژاد عواملی هستند كه در سرعت جذب الكل در خون موثرند.
نوسابه های تقطیری زودتر از نوشابه های تخمیری جذب خون می شوند و در نوشابه های تقطیری نیز بنا به درصد الكل این سرعت متمایز است. مثلاً جین سریع تر از ویسكی جذب خون می شود.
موقع مصرف وضع معدی شخص - شكم خالی الكل را زودتر از شكم پر جذب
می كند - و مدت مصرف - الكلی كه در مدت تا حدی طولانی مصرف شده باشد به تدریج دفع می گردد و خطر آن به مراتب كمتر از موردی است كه همان مقدار الكل یك جا مصرف شده باشد - در میزان مستی موثرند.
افراد در غلظت های مختلف رفتارهای متفاوتی از خود بروز می دهند. حتی یك فرد در زمان های مختلف اثرات و واكنش های متفاوتی از خود نشان می دهد. به همین خاطر ارایه یك جدول دقیق برای مشخص كردن رفتار افراد در غلظت های خونی خاص ( درجات مستی) غیر ممكن است. مشخص شده افرادی كه مقادیر زیادی الكل را به طور عادی مصرف می كنند نسبت به آنهایی كه گاهی الكل مصرف می كنند در غلظت های خونی بالاتر هوشیارتر هستند.
1-4-1-3- عوارض اعتیاد به الكل
الكل در غلظت های بالا روی مراكز عمیق مغز اثر می كند كه در این صورت خطر توقف فعالیت های مراكز كنترل كننده قلب، تنفس در ساقه ی مغز و نهایتاً وقوع مرگ را در پی خواهد داشت. اما مصرف الكل هر چه هم كم باشد درجه قدرت فهم، دقت و ادارك را تضعیف می كند. اعتیاد به الكل سلول های مغزی را مخصوصاً در زنان از بین می برد به علت مسمومیت بدن از الكل، این مصرف كنندگان به بیماریهای سرگیجه و سردرد كبدی، قلبی، عروقی، اختلال در غدد تیروییدی، سوء هاضمه، بی اشتهایی، حالت تهوع و … مبتلا و مقاومت آنها در مقابل بیماریها كم و طول عمرشان از افراد عادی كمتر است.
از نظر روانی نیز اعتیاد به نوشیدن مشروبات الكلی منجر به زوال شخصیت، انحطاط اخلاقی می شود و معتاد حالت عصبی داشته و دایماً مضطرب است، اختلال حواس، حافظه، قضاوت و عاطفه از نتایج آن است.
در اثر صرف مشروبات الكلی معتاد به جنون های حاد كه شامل مستی بیمار گونه، هدیان توام با لرزش و هذیان حاد الكلی است ونیز به جنون كورساكوف مبتلا می شود كه در حال اول مدت كمی دوام دارد؛ با حالت هیجان شروع به بعد به گیی و هذیان منجر می شود و نیز بیمار حالت بی قراری و بی خوابی داشته و یك صدا یا حركت جزیی ناگهان ممكن است سبب تحریك و هیجان بیمار شود و در حالت دوم نیز بیمار قادر به تشخیص موقعیت زمانی و مكانی نیست. سطح اخلاق كاهش می یابد. حوادث جدید به حوادث قبلی ارتباط داده نمی شود و…
این متن فقط قسمتی از پایان نامه تاثیر مستی ارادی بر مسئوولیت كیفری می باشد
جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 3,900 تومان
برچسب ها : پایان نامه تاثیر مستی ارادی بر مسئوولیت كیفری , پایان نامه , تاثیر مستی ارادی بر مسئوولیت كیفری , دانلود پایان نامه